Το DDT ανακαλύφθηκε λίγο πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελβετία από τον Paul Müller και χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο ως σκόνη για τις ψείρες και ενάντια στον τύφο δίνοντας ένα προβάδισμα στα συμμαχικά στρατεύματα που το χρησιμοποιούσαν. Καθώς τα υλικά παρασκευής του ήταν προσιτά και φτηνά, άρχισε να παρασκευάζεται σε τεράστια κλίμακα σώζοντας εκατομμύρια ζωές από αρρώστιες που προκαλούνταν από έντομα.
Το DDT έμοιαζε με όνειρο : ο κόσμος θα απαλλασσόταν από τη μάστιγα των εντόμων, οι σοδειές θα προστατεύονταν, η παραγωγή τροφίμων θα αυξανόταν...
Σε αναγνώριση της ανακάλυψής του, ο Müller τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας το 1948.
Ακολουθώντας το αγαπημένο ρητό "αν το λίγο είναι καλό, το πολύ είναι καλύτερο", την ανακάλυψη ακολούθησε η αλόγιστη χρήση. Οι ρυθμιστικοί οργανισμοί για μία ακόμη φορά δέχθηκαν να χρησιμοποιηθεί ευρέως μία ουσία χωρίς να γνωρίζουν πλήρως τις συνέπειες της χρήσης της, πράγμα που συμβαίνει ακόμα.
Λίγα χρόνια αργότερα, φάνηκε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Οι πληθυσμοί των πουλιών άρχισαν να μειώνονται σε περιοχές που υπήρχαν καλλιέργειες, όπως και των ψαριών σε ποτάμια και λίμνες.
Το 1962 η βιολόγος Rachel Carson στο βιβλίο της "Silent spring" ("Σιωπηλή άνοιξη") επιτέθηκε ανοιχτά στο DDT, κατηγορώντας το ότι απειλεί τις ζωές όλων των οργανισμών. Εκπρόσωποι της βιομηχανίας εντομοκτόνων την κατηγόρησαν ότι έκανε προπαγάνδα, ο επιστημονικός κόσμος διχάστηκε, αλλά αυτό δεν κράτησε πολύ.
Η Carson είχε δίκιο. Η χρήση DDT απαγορεύτηκε στις περισσότερες χώρες το 1972. Στην Ελλάδα απαγορεύθηκε το 1977.
Ας δούμε γιατί το DDT είναι τοξικό για το περιβάλλον αλλά και για τους ανθρώπους.
Είναι πολύ σταθερή ένωση και ο χρόνος που περνάει μέχρι να διασπαστεί είναι μεγάλος. Αυτό σημαίνει ότι οι ποσότητες που χρησιμοποιήθηκαν μεταξύ 1940 και 1970 βρίσκονταν και θα βρίσκονται στο περιβάλλον για χρόνια.
Εξάλλου είναι ένωση αδιάλυτη στο νερό, αλλά διαλυτή στους λιπώδεις ιστούς. Έτσι μπορεί να συμμετέχει συσσωρευτικά στις τροφικές αλυσίδες. Για παράδειγμα, εάν το έδαφος σε μια περιοχή περιέχει 10 μέρη ανά εκατομμύριο (10 ppm) DDT, οι γαιοσκώληκες της περιοχής περιέχουν 144ppm, ενώ τα πουλιά οι κοκκινολαίμηδες 444ppm,μια δόση θανατηφόρα γι' αυτούς. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί στις θάλασσες, αφού όλη η ζωή βασίζεται στους μικροοργανισμούς, στο πλαγκτόν.
Στον άνθρωπο το DDT εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλεί καρκινογενέσεις. Επίσης προσβάλλει το λιποειδή εγκεφαλικό ιστό, προκαλώντας διαταραχές στο νευρικό σύστημα.
Άλλη μια παρενέργειά του είναι ότι μπλοκάρει το μεταβολισμό του ασβεστίου. Έτσι τα πουλιά γεννούσαν αυγά με πολύ λεπτά τσόφλια, που έσπαγαν αμέσως. Είδη ολόκληρα εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγα χρόνια.
Εάν οι άνθρωποι αναπαράγονταν με αυγά, ίσως ο εφιάλτης είχε λήξει πιο νωρίς ...
Ένα πλήρες άρθρο για το DDT στη "χημική ένωση του μήνα" (Χημικό τμήμα Πανεπιστημίου Αθήνας)
Ανθεκτικοί οργανικοί ρύποι (Persistent organic pollutant, POP), επίσης γνωστοί ως "βρώμικη δωδεκάδα" ("dirty dozen")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου