Γαϊδουράγκαθο : άχρηστο ή πολύτιμο φυτό ;

Όπου γυρίσουμε και κοιτάξουμε στην Ελληνική φύση, βλέπουμε κάποια ψηλά ακανθώδη φυτά, με όμορφο μωβ άνθη.

Το γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum), είναι ένα συνηθισμένο φυτό πού ευδοκιμεί σε όλον τον κόσμο και είναι αυτόχθων στην περιοχή της Μεσογείου.

Ζει μέχρι δύο χρόνια, είναι ακανθώδες και έχει πράσινα σκληρά φύλλα με λευκά σημάδια σαν φλέβες.

Φτάνει μέχρι και τα 2 μέτρα σε ύψος, είναι αυτοφυές και φυτρώνει σε χερσότοπους και σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη. 
Πολλαπλασιάζεται μόνο του από τους σπόρους του, δεν θέλει καθόλου νερό και προτιμά τα ηλιόλουστα μέρη.

Σύμφωνα με την παράδοση, τα λευκά σημάδια σαν φλέβες στα πράσινα φύλλα του, προκλήθηκαν όταν έπεσαν πάνω στο φυτό σταγόνες από το γάλα της Παρθένου Μαρίας και για αυτό πήρε το αγγλικό του όνομα milk thistle (γαλατοαγκάθι).

Είναι κατάλληλο για να ενισχύσει την αναπαραγωγή κυττάρων του ήπατος. Συνιστάται η κατανάλωση του σε ασθενείς που πάσχουν από κίρρωση του ήπατος, ηπατίτιδα και ίκτερο και προστατεύει το ήπαρ  από τις χημειοθεραπείες

Χορηγείται σε όλα τα προβλήματα της χοληδόχου κύστης καθώς αυξάνει την έκκριση και την ροή της χολής από το ήπαρ και της χοληδόχου κύστης.

Είναι φυσικό αντίδοτο σε δηλητηριάσεις από μανιτάρια του γένους Amanita, καθώς και από άλλες τοξίνες του περιβάλλοντος.

Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται οι σπόροι του, που συλλέγονται τέλη καλοκαιριού όταν ξεραθούν τελείως.

Το εκχύλισμα γαϊδουράγκαθου παρασκευάζεται από τους σπόρους του και αποτελείται από περίπου 65-80% σιλυμαρίνη (silymarin) και 20-35% λιπαρά οξέα. 

Η σιλυμαρίνη είναι ένα σύνθετο μίγμα πολυφαινολικών μορίων και συμπεριλαμβάνει επτά στενά συνδεόμενες φλαβονολιγνάνες (σιλιβίνη Α, σιλιβίνη Β, ισοσιλιβίνη Α, ισοσιλιβίνη Β, σιλυχριστίνη, ισοσιλυχριστίνη σιλυδιανίνη).

Άλλες ουσίες που περιέχει το εκχύλισμα είναι τυραμίνη, ισταμίνη, αιθέρια έλαια, λιπίδια, σάκχαρα, αλκαλοειδή, σαπωνίνες, κολλώδεις ουσίες, οργανικά οξέα, βιταμίνες C, E και K, όπως και άλλα φλαβονοειδή, όπως κερκετίνη, ταξιφολίνη και δεϋδροκεμφερόλη.

Η σιλυμαρίνη δεν είναι ευδιάλυτη στο νερό και έτσι δεν μπορεί να χορηγηθεί σε αφέψημα. Συνήθως χορηγείται σαν τυποποιημένο εκχύλισμα σε κάψουλες. 

Η σιλιβίνη ή σιλιβινίνη (silibinin), ένα κλάσμα της σιλυμαρίνης, είναι κυρίως ένα μίγμα δύο διαστερεοϊσομερών, της σιλιβίνης Α και σιλιβίνης Β, σε αναλογία περίπου 1:1.  

Τα τελευταία χρόνια η σιλυμαρίνη και ειδικότερα η σιλιβίνη, απέσπασαν την προσοχή λόγω άλλων δράσεων, όπως αντικαρκινικές και χημειοπροστατευτικές ιδιότητες καθώς και η μείωση της χοληστερίνης, η καρδιοπροστατευτική και η νευροπροστατευτική τους δράση. 

Η σιλιβίνη φαίνεται να είναι ευεργετική στη θεραπεία προβλημάτων του παγκρέατος, καθώς και στην εξισορρόπηση της υπεργλυκαιμίας, σε θεραπεία προβλημάτων των πνευμόνων και των νεφρών και διαφόρων προβλημάτων του προστάτη όπως το αδενοκαρκίνωμα.

Το γαϊδουράγκαθο δεν παρουσιάζει τοξικότητα στον άνθρωπο όσον αφορά την κατανάλωση του. Σε υψηλές και μακροχρόνιες δόσεις ίσως χρειαστεί συμπληρωματικά κάποιο σκεύασμα πλούσιο σε φυτικές ίνες, γιατί λόγω της δράσης του φυτού, μπορεί να ερεθιστεί ο εντερικός βλεννογόνος και να προκληθεί μικρή μάζα κοπράνων.

Βέβαια πάντοτε τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται υπό την επίβλεψη κάποιου ειδικού και ποτέ κατά βούληση !

Πηγή : Wikipedia (Silybum_marianum)