O γαλαξίας της σκέψης

100 δισεκατομμύρια νευρώνες οργανώνονται σε άπειρους συνδυασμούς για να δημιουργήσουν τη μοναδική προσωπικότητα ενός ανθρώπου

Το 1970 ένας ερευνητής, ο Ζόρζ Ουνγκάρ, υποστήριξε ότι η μνήμη δεν κωδικοποιείται από τα νουκλεινικά οξέα αλλά από την αλληλουχία των αμινοξέων που συνθέτουν τις πρωτεϊνικές αλυσίδες. Χρησιμοποιώντας ηλεκτροσόκ εκπαίδευσε ποντικούς να αποφεύγουν το σκοτάδι. Μετά εξήγαγε χημικές ουσίες από τον εγκέφαλο τους. Αναλύοντας το μείγμα, ανακάλυψε μια πρωτεϊνοειδή ουσία που ονόμασε σκοτοφοβίνη που υπέθεσε ότι περιείχε την ανάμνηση του ηλεκτροσόκ.

Όταν εισήγαγε σε άλλους ποντικούς αυτό το μόριο ή ακόμα και μια συνθετική μορφή του, και αυτά τα ζώα έτειναν να φοβούνται το σκοτάδι. Κάποιοι τότε έσπευσαν να γράψουν ότι στο μέλλον τα χάπια θα υποκαθιστούσαν τα βιβλία...

Τα αποτελέσματα της δουλειάς του όμως δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν. Kανένας επιστήμονας δεν κατορθώνει να επαληθεύσει ότι τα ινδικά χοιρίδια κληρονομούν τη "φοβία" από τα νεκρά ομοειδή τους.

Οι περισσότεροι επιστήμονες σήμερα πιστεύουν πλέον ότι η σκοτοφοβίνη είναι για την ψυχολογία ότι ήταν το φλογιστόν για την χημεία - αποκύημα της φαντασίας κάποιων ερευνητών.

Η θεωρία της χημικής μεταβίβασης της μνήμης θα θαφτεί το 1977 μαζί με τον άνθρωπο που τη συνέλαβε.

Η έρευνα γύρω από τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου απασχολεί ωστόσο έντονα τους επιστήμονες, παρ' ότι δεν δείχνουν διάθεση να βρουν το κλειδί της επιλεγόμενης "μνήμης - βιβλιοθήκη". Οι εικόνες του παρελθόντος δεν αποθηκεύονται με τη μορφή μακρομορίων. Ακριβώς, δεν είναι αποθηκευμένες, αλλά συνιστούν μια δυναμική διαδικασία. Η μνήμη δεν υφίσταται μέχρι να τη χρειαστούμε. Δεν αποτελεί παρά μια έκφραση, όπως άλλες εκφράσεις του εγκεφάλου : δύο κιλά λαμπερής φαιάς ουσίας, ιδιαίτερα πολύπλοκης και σε μια διαρκή κίνηση. "Είναι το πιο περίπλοκο πράγμα που έχουμε ανακαλύψει στο σύμπαν", σύμφωνα με τον Τζέιμς Γουότσον, έναν εκ των επιστημόνων που ανακάλυψαν το DNA. Διάφορες τεχνικές επιτρέπουν ωστόσο τη διείσδυση σε αυτό το περίεργο σύμπλεγμα και την αποκάλυψη ορισμένων μυστικών του μυστηριώδους αυτού πλανήτη, που έχει τόσα νευρικά κύτταρα - νευρώνες όσα αστέρια έχει ένας γαλαξίας. Το φάντασμα ενός μαύρου κουτιού που είναι χωρισμένο σε μικρές στεγανές θυρίδες όπου βρίσκονται οι λειτουργίες της γλώσσας, της μνήμης ή της λογικής, εξαφανίζεται.

Οι περίπου εκατό δισεκατομμύρια νευρώνες του, που δεν ανανεώνονται, είναι εξειδικευμένοι αλλά ο καθένας απ' αυτούς μπορεί να συνδεθεί με εκατομμύρια άλλους σε τυχαίες συναντήσεις.

Από τη στιγμή της γέννησής του, o άνθρωπος έχει δυνητικά την ικανότητα να ζήσει κάθε είδους ζωή που φαντάζεται. Δεν θα καταφέρει όμως παρά να ζήσει μία που καθορίζεται από την ανάγκη αλλά και την τύχη, τις συμπτώσεις...

Το όργανo της σκέψης δημιουργείται όχι στην απομόνωση αλλά με την αμφίδρομη σχέση με τους ζωντανούς οργανισμούς και τα αντικείμενα. Ο άνθρωπος - ό,τι καλύτερο της δημιουργίας - ­φτιάχνει τη σκέψη και τη μείζονα ελευθερία, συγκριτικά με τους περιορισμούς της γενετικής.

H συνεχής μάθηση και o εμπλουτισμός των εμπειριών, είναι το καλύτερο αντίδοτο στη βιολογική νομοτέλεια. O εγκέφαλος βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, από την κούνια μέχρι το νεκρικό κρεβάτι. Σε κάθε ηλικία, υπάρχει πάντα η δυνατότητα της εμφάνισης νέων κυκλωμάτων στον εγκέφαλο. Κανένας εγκέφαλος δεν μοιάζει με κανέναν άλλον.

Σύμφωνα με τον Τζέραλντ ΄Εντελμαν, νομπελίστα  της Ιατρικής και διευθυντή του Ινστιτούτου Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, ακόμα και στα ομοζυγωτά δίδυμα, ο εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος με τον ίδιο τρόπο.

Περισσότερες πληροφορίες : The human memory